İdil Biret - Piyano Resitali

İdil Biret - Piyano Resitali, 23 Ekim'de ENKA İbrahim Betil Oditoryumu'nda müzikseverle buluşuyor.

T.C. Devlet Sanatçısı İdil Biret üç yaşında piyanoya büyük istidat göstererek ilk derslerini Ankara’da Mithat Fenmen’den aldı. O dönemde yapılmakta olan müzik reform çalışmalarının* büyük destekçisi Cumhurbaşkanı İnönü’nün isteği ile Maarif Vekili Hasan Ali Yücel’in sunduğu teklif üzerine, TBMM’nin 1948 yılında çıkardığı özel kanunla sekiz yaşında Fransa’ya gönderildi. Orada, büyük Fransız müzisyeni Nadia Boulanger’nin gözetiminde, Paris Konservatuvar’ında okuyarak on beş yaşında birincilikle mezun oldu. Daha sonra, 20. asrın en büyük piyanistlerinden Alfred Cortot ve Wilhelm Kempff ile çalıştı. Hiç bir piyano yarışmasına katılmayan İdil Biret on altı yaşından itibaren Boston Senfoni, Leningrad Filarmoni, Londra Senfoni, Leipzig Gewandhaus, Dresden Filarmoni, Varşova Filarmoni gibi  dünyanın büyük orkestraları, Erich Leinsdorf, Pierre Monteux, Joseph Keilberth, Hermann Scherchen, Gennadi Rozhdestvensky, Sir Adrian Boult, Sir Charles Mackerras gibi 20. Asrın efsane şefleri ile çalıştı ve Carnegie Hall (New York), Symphony Hall (Boston), Royal Festival Hall (Londra), Theatre des Champs Elysees (Paris), Konzerthaus (Berlin), Semper Oper (Dresden), Philharmonic Hall (Varşova), Muzikverein (Viyana), Tchaikovsky Hall (Moskova) gibi başlıca salonlarda, beş kıtayı kapsayan iki bin’den fazla konser verdi, birçok festivale katıldı. Van Cliburn (ABD), Kraliçe Elisabeth (Belçika), Busoni (İtalya), Franz Liszt (Weimar, Almanya), Sviatoslav Richter (Moskova) gibi ünlü piyano yarışmalarında jüri üyeliği yaptı; Fransa, Polonya, İngiltere, İtalya, ABD ve Türkiye’de ödül ve nişanlar aldı. Biret bu güne kadar EMI, Decca, Atlantic/Finnadar, Naxos ve diğer firmalar için Amerika ve Avrupa’da 100 den fazla plak kaydetmiştir. Bunlar arasında müzik tarihinde ilk kez komple diziler olarak seslendirilen Chopin’in bütün piyano eserleri ve Beethoven’in dokuz senfonisinin Liszt tarafından yapılan piyano uyarlamaları, 32 Piyano Sonatı, 5 Piyano Konçertosu ile Brahms ve Rachmaninof’un bütün solo piyano   eserleri ve konçertoları, Boulez’in üç piyano sonatı, Ligeti’nin etüdleri ve Stravinsky’nin Ateşkuşu bale müziğinin piyano uyarlaması da yer almaktadır. 

Bu kayıtlar Polonya’da Chopin Büyük Ödülü, Fransa’da Altın Diyapazon dahil pek çok ödül almış olup Amerika, Avrupa ve Uzak Doğu’da 3 milyon adet civarında satılarak büyük bir dinleyici kitlesine ulaşmıştır. 2007 yılında Chopin’in bütün piyano eserleri kayıtları ve konser icraları ile Polonya kültürüne yaptığı katkılar nedeniyle Cumhurbaşkanı Lech Kaczsnky, İdil Biret’i Polonya’nın en üst nişanı olan “Yüksek Liyakat Madalyası” (Krzyzem Kawalerskim Ordera Zaslugi) ile taltif etmiştir.  Repertuarında yüzden fazla piyano konçertosu olan İdil Biret’in eski ve yeni kayıtları kendi etiketi İdil Biret Arşivi (IBA) üzerinde Naxos tarafından bütün dünyaya dağıtılmaktadır. İdil Biret’in 1959 yılından bu yana  yaptığı  LP/CD kayıtların tamamı 130 CD bir büyük kutu içinde Mayıs 2018’de Türkiye ve Dünya piyasasına sunulmuştur. İdil Biret bütün bunları Türkiye’de Cumhuriyet’in ilk döneminde başlatılan müzik reform çalışmaları* sayesinde yapabilmiştir.

*Bu çalışmalarla ilgili olarak Atatürk şunları söylemiştir:  “Müzikte de  benzer reformlar yapmadığımız takdirde, Türkiye’de diğer sahalarda gerçekleştirilmekte olan reformların eksik kalacağından ve yerine oturmayacağından endişeliyim.” Atatürk’ün, büyük Alman piyanisti Prof. Wilhelm Kempff ile konuşmasından - Çankaya, 1927 (Wilhem Kempff’in  İdil Biret’e anlattığı Türkiye hatıraları – Positano, 1982)