Gülünç Karanlık

1. İstanbul Oyunları Festivali kapsamında Gülünç Karanlık oyunu sizlerle...

"Gülünç Karanlık" seyirciyi Afganistan'ın, gerçekte varolmayan, yağmur ormanlarında tekinsiz bir yolculuğa davet ediyor. Çağdaş Alman tiyatrosunun genç yazarlarından Wolfram Lotz 2014 yılında kaleme aldığı oyunda yeni dünya düzenine dair keskin bir bakış açısı getiriyor. Somalili bir korsanın savunması ile başlayan oyun gizli bir görev için Afganistan'da bulunan iki alman askerin izini sürüyor. Onların nehir boyunca süren yolculuğu ve bu yolculukta yaşadıkları karşılaşmalar geçmişten bugüne batının sömürge tarihini hatırlatıyor. Lotz, oyun boyunca süren yolculukta yaşanan tüm bu karşılaşmalar aracılığıyla batı merkezli düşüncenin ve tarih yazımının baskın söylemini kırarak onu gülünçleştiriyor. Birbirine ustaca teğellenen karakterler ve onların kendine ait dünyaları gülünçleştikçe ortaya bir utanç tarihi saçılıyor. "Azgelişmiş", henüz "medenileşmemiş" olanları medenileştirmek için iyi niyetle barbarlaşanların tarihi bu aslında.

Sömürgecilik tarihinin izlerini sürerek bugüne ulaşan "Gülünç Karanlık" iki yapıtı kendisine esas alıyor. Bunlardan ilki Joseph Conrad'ın "Karanlığın Yüreği" isimli eseri. Belçika’nın sömürgesi Kongo’da geçen roman; ‘Avrupalı tüccar Kurtz’un yerlileri fildişi toplamak için köle gibi çalıştırdığını hatta dilediğinde yüzlercesini öldürdüğünü anlatırken anlatıcının gözünden bize Afrika'yı fotoğraflıyor. Lotz'un referans verdiği diğer yapıt ise Francis Ford Coppola'nın "Apocalypse Now" isimli filmi. Bu kez Amerika'nın askeri bir çıkarma aracılığı ile Vietnam'da hakimiyet kurma çabası söz konusu. Bu izlekten baktığımızda batının sömürge tarihi söylem olarak kendini "bul, ruhuna ulaş, sömürgeleştir" üzerine kurarak başlıyor. İki kutuplu dünya sonrası "vaad et, umut ver ve bağımlı hale getir" noktasına ulaşıyor. Lotz metinde bu yolları kat ederek, 11 Eylül sonrasının dünyasına, yeni-sömürgeci söyleme varıyor. Bu varış noktasında; aydınlanma nın başlangıcından bugüne ilerlemeci tarih anlayışının doğurduğu kavramlar ironize edilerek tartışmaya açılıyor.  Yazar bu iki yapıtı oyun metninin omurgasına yerleştirirken; batının tarih boyu benzer eylem planlarını tekrar edişini, söylem biçimlerini ise nasıl dönüştürdüğünü deşifre ediyor. Bu da ortaya tiyatro için katmanlı bir politik biçim ve dil arayan kışkırtıcı bir metin çıkarıyor.

Çağdaş Alman Tiyatrosu'nun önemli yönetmenleri arasında sayılan Nurkan Erpulat, Lotz'un oyununu Türkiye penceresinden okuyor. Yönetmen, karanlığı öteki tarafta değil kendinde aramanın dilini bir sahneleme önermesine dönüştürüyor.   

Oyunun Adı: “GÜLÜNÇ KARANLIK”  
Yazan: Wolfram LOTZ
Yöneten: Nurkan ERPULAT
Dekor – Işık Tasarımı: Cem YILMAZER
Kostüm Tasarımı: Hande Tomris KUZU
Ses-Müzik Tasarımı: Başak GÜNAK
Dramaturg: Ceren ERCAN  
Korrepetitör: Senem Zeynep ERCAN
Yönetmen Yardımcısı: Emre KOÇ
Reji Asistanı: Ercan KOÇAK, Özbir ERCİYAS, Sevda KARABULUT   
Afiş – Broşür Tasarımı: Ethem Onur BİLGİÇ    

OYUNCULAR:  Erol Ozan AYHAN Yelda BASKIN, Doğacan TAŞPINAR, Elif ÜRSE, Alican YÜCESOY

TEKNİK PERSONEL:
Oyun Sahne Amiri: Seval ÖZDEMİR
Sahne Tekniği: Mümin SİVRİ, İsmail Hakkı ALEV, Ali KAYA, Faruk SAYIN
Aksesuar: Orhan YILDIZ, Muhammet Ali ALIŞKAN
Işık Kumanda: Kazım YÜKSEL, Güner ŞEN, Bahadır VEZNEDAR
Ses Kumanda: Hakan BARUT
Gece Terzisi: Hasan ALTAY, Selva GÜNDÜZ
Kostüm Sorumlusu: Tamer KILIÇ

TEŞEKKÜR LİSTESİ:  * TUNÇAY KULAOĞLU *SELİN KAVAK *DENİZ TAHMAZ *SELİN ÖLÇEN *Goethe Enstitüsü İstanbul * Shermin Langhoff