Ketil Bjornstad, Terje Rypdal & Fred Frith Trio

Şubat ayında Cemal Reşit Rey'de tatlı bir caz rüzgarı esecek.

Ketil Bjornstad: Piyano
Terje Rypdal: Gitar

Fred Frith Trio (Ön Grup)
Fred Frith: Gitar, bas, vokal
Jason Hoopes: Bas
Jordan Glenn: Davul

Kuzey cazının iki dev ismi Terje Rypdal ve Ketil Bjornstad ikili olarak İstanbul’a geliyorlar. Ama aynı gece avangart müziğin “tepedeki” ismi Fred Frith’de üçlüsüyle birlikte sahnede olacak.

"İki büyük Norveçli müzisyenden gitarist ve besteci Terje Rypdal, Ketil Bjornstad’dan beş yaş daha büyük ve 1947 doğumlu. Bir orkestra şefinin oğlu olan Rypdal çocukkken trompet ve piyanoyu, 12 yaşına geldiğinde ise kendi kendine gitar çalmayı öğrenmiş; iki rock grubunda gitar çalmış ama 1968’de caza dönerek ve yine bir başka Norveçli dev Jan Garbarek’in grubuna katılmış. Hank Marvin’den Jimi Hendrix’e, Ligeti’den Pendercki’ye, Coltrane’den Miles Davis’e uzanan eklektik bir etkileşim dünyası olmuş Terje Rypdal’ın. George Russell ve Lester Bowie ile de çalışan müzisyenin kendi ismiyle çıkardığı ilk albümü, 1968 tarihli Bleak House. Fender Stratocaster ile “ses şiiri” yazan birçok gitarist var kuşkusuz ama Rypdal da kesinlikle onlardan bir tanesi. Albümlerini çıkardığı ECM firmasının müzisyenlerinden Palle Mikkelborg, Jon Christensen, Miroslav Vitous, Jack DeJohnette ve John Surman ile de kayıtlar yapan Rypdal’ın caz ve rock ile yaptığı harmanın dünyada bir benzeri bulunmuyor.Ama Rypdal senfonileri, oda müziği ve koral parçalarıyla klasik müzikte de oldukça üretken bir besteci. 

Gecenin ikinci Norveçlisi Ketil Bjornstad’da modern caz dünyasında çok ünlenmiş ve popüler bir isim. Ve o da, Rypdal gibi Türkiye’de tanınıyor ve seviliyor. Ketil Bjornstad piyanist ve besteciliğinin yanında yaklaşık 30 kitabı da olan bir yazar. İlk şiir kitabı “Alone”u 1972’de çıkaran sanatçının roman, şiir ve denemelerinin bazıları Türkçeye de çevrilmiş durumda. Ünlü Norveçli ressam Edvard Munch’un biyografilerinden bir tanesi de Bjørnstad tarafından kaleme alınmış. Bjornstad yeteneğiyle küçük yaşta ön plana çıkmış ve henüz 14 yaşında “Genç piyano ustası” ödülünü kazanmış; 16 yaşındayken ise konser piyanisti olarak ilk defa sahneye çıkmış ve Bela Bartok çalmış. Onun caz ve rock’a yönelmesi ise hem Miles Davis’i sevmesi, hem de Terje Rypdal, bas gitarist Arild Andersen, davulcu Jon Christensen ve Amerikalı çellist David Darling ile yaptığı çalışmalarla gerçekleşmiş. Ancak onun daha birçok müzisyenle kayıtları var, zira toplamda 50’nin üzerinde albümü olan bir isimden bahsediyoruz. Bjornstad uzun kariyerinin son dönemlerinde ise İsveçli çellist Svante Henryson ile birlikte çalıyor. Birçok ödüle layık görülen Bjornstad’ın müziğinin Ken Loach ve Jean-Luc Godard gibi sinema yönetmenleri tarafından kullanılması, onun farklı disiplinleri de etkilediğinin bir göstergesi hiç kuşkusuz. Bjornstad ve Rypdal bir ikili olarak 2014’te Kore’de 50 bin kişiye çaldılar. 2015’te ise Bjornstad, Ole Paus ile yeni albümü “Frolandia”yı kaydetti. Üzerinde çalıştığı yeni romanın ismi ise “Altmışlar”.

Fred Frith, İngiltere’nin yaşayan en önemli avangart müzisyenlerinden bir tanesi. Her ne kadar besteciliği ve gitaristliğiyle öne çıkmış olsa da birçok enstrümana hakim ve doğaçlama konusunda da eline su dökülmesi zor bir isim. Tam da bu nedenlerden dolayı bir Fred Frith konseri her türlü sürprize açık bir performans olarak görülmeli. 1968’de kurduğu, avant-rock yapan ilk grubu Henry Cow’dan İstanbul’da sahneyi paylaşacağı üçlüsüne kadar Frith’in geniş yelpazesinden payımıza ne düşeceği bilinmez. Art Bears, Massacre ve Skeleton Crew gibi diğer gruplarının eklektik repertuvarı da unutulmamalı elbette. 1949 Sussex doğumlu Fred Frith müziğe beş yaşında keman çalarak başlamış. 13 yaşında gitara geçen ve giderek daha fazla müzik dinleyerek onu hayatının en önemli parçası haline getiren sanatçı kariyeri boyunca birçok ‘mühim’ isimle birlikte çalıştı. Robert Wyatt, Derek Bailey, The Residents, Lol Coxhill, John Zorn, Brian Eno, Mike Patton, Bill Laswell, Iva Bittová, Jad Fair, Bob Ostertag bu isimlerden -gerçekten- sadece birkaçı. 1990 tarihli Step Across The Border belgeselinin öznesi olan Frith’in çaldıkları, 40 yılı aşkın kariyerinde 400’den fazla albümde duyulabiliyor. Üstelik bu çok yönlü müzisyen sahne performanslarını da hâlâ devam ettiriyor. Deneysel müzik dalında ve bestelediği film müzikleri için aldığı ödüller de az değil. Frith halen Oakland’daki (ABD) Mills College ve Basel’deki (İsviçre) Musik Akademie’de dersler vermeyi de sürdürüyor. Fred Frith’e İstanbul konserinde, alanlarında saygın iki müzisyen olan, bas gitarist/besteci Jason Hoopes ile perküsyonist/besteci Jordan Glenn eşlik edecekler."