Farabi Ziryab

Farabi Ziryab etkinliği 26 Mart'ta CRR Konser Salonu'nda gerçekleşecek.

Proje Sanat Yönetmeni: Mehmet Bitmez
İstanbul Sazkar Topluluğu
Mehmet Bitmez ud
Gizem Çoşkun solist
Ahmet Toz ney
Furkan Bilgi kemençe
Turgut Özüfler kanun
Erkan Kanat perküsyon
Murat Süngü viyolonsel
Umut Sel kontrbas
Enchordais (Selanik) 
Kyriakos Kalaitzidis ud
Bağdat “Ziryab” Topluluğu (Irak)
Taha Ghareb jwazah, solist
Sabah Hashim santur
Mohamed  Khalil perküsyon
“Endülüs & Flamenko” (İspanya)
Antonio Luque solist
Francisco Vinuesa gitar
Kiki Terron perküsyon

"Doğu ve Batı yüzyıllardan beri  birbirilerinin hep gizemlerini araştırmış ve uygarlıkları hep merak konusu olmuştur. Yüzyıllardır Anadolu toprakları üzerinde zengin bir kültür mirası varlığını sürdürmektedir. Bu zengin kültür mirasının oluşması ve varlığını sürdürebilmesinin  en önemli sebebi daha sonra bu corafyaya egemen olan Osmanlı gerçeğidir. İstanbul, yüzyıllardır dünyanın kültür merkezi olma özeliği ve gerçeğini hep sürdürmektedir.

Bir yandan Arapların Endülüs’e gelmeleriyle doğu estetiği batıya ulaşmış, diğer taraftan Türklerin Anadolu’ya gelmeleri ve İstanbul’u fethetmeleri, İstanbul’un fethinden sonra Asya’nın mirası, İslâm’dan esinlenen Fars Edebiyatı’nın inceliği ve Bizans’ın zerafeti ile daha da zenginleşmiştir. Bu  beraberlik “Osmanlı” adı altında yeni bir çağın doğmasına neden olmuş; Türkler, Araplar, İranlılar, Yahudiler, Ermeniler ve Rumlar aynı kültürün gelişmesine ciddi katkılar sağlamışlardır. Endülüs’te Arap, İstanbul’da Türk sanatının zenginliği insanlık tarihine adını yazdırmıştır.

Miladi 789-857 seneleri arasında yaşamış olan Ziryab’dan bahsedilir. Musul’da doğan Ziryab, Bagdat’da Abbasi halifelerinin sarayında Harun  Al-Raşit ve Al-Mamun zamanında vazife gördükten sonra İspanya’da Kordoba  şehrinde Halife Abdurrahman’ın sarayına baş musikişinas olarak gönderilmiştir. Ziryab’ın Kordoba’da kurduğu konservatuvar  Endülüs musikisinin temelini atmış ve dolayısı ile hem Arap hem de İspanyol musikisine etki etmiştir. Ud musiki aletine Ziryab’ın beşinci teli ilave ettiği ifade edilmektedir.     Farâbi’nin ( 879-950 ) Mûsikîdeki önemi, Doğu mûsikîsinin nazariyatı ile ilgili, Kindî'den sonra ilk önemli eseri yazmış olmasındandır. Mûsikînin sanat yönünü iyi bildiği, bazı mûsikî âletlerini çaldığı ve icad ettiği söylenirse de, eserlerinde ve hakkında bilgi veren kitaplarda bu konu ile ilgili geniş bilgi yoktur. Mûsikî ile astroloji arasındaki ilgiyi reddetmiş ve Kindî'nin kurup geliştirdiği okulun ilerlemesine katkıda bulunmuştur. Doğu müziğinin en büyük dayanağı olan Büyük Müzik Kitabı’nda “Kanun”, “Ud” gibi birçok eseri ilk defa tarif etmiştir. Kitabü'l-Mûsikîü'l-Kebîr  (Büyük Mûsikî Kitabı) adındaki eseri biri sekiz, diğeri dört bölümden oluşmuştur.

Doğu müzikleri bazı farklılıklarla beraber,  temelde aynı sistem üzerine kurulmuş, kuramsal ve icra kabiliyeti bakımından birbirleri ile çok yakın ilişki içindedirler. Acem müsikîsi, Osmanlı musikîsi ve diğer sanatları ile buluşmuş, Arap edebiyatı ve şiir zenginliği ile de Doğu müzikleri adeta görkem kazanmıştır. Farabi ve Ziryab’ın Ud Çalgısı üzerindeki ortak etkileri ve katkıları müzik dünyası için son derece önemli ve anlamlıdır. 

Yüzyılların zengin kültür mirasını taşıyan, büyük medeniyetlerin uluslarının yaşadığı bu coğrafyada kültürlerin birbirileri ile olan alışverişlerinin bitmeden devam ettiği bu yolculukta sanatsal ifadeler içinde mana ve derinlik arayışı içinde olan ulusların kültürlerini bir araya getirmeyi amaçlayan bu proje düşüncemizin ana temelini oluşturdu. 

Bu projede müziklerin çeşitli formları ortaya konacak, grup performansları, kültürlerin kendi dillerinde okunacak şarkıları ve estetik yönleri, saz müzikleri ve bunların icrası, uslûb, tavırları ve inceliklerinin ortaya konulacağı bir sunum gerçekleştirilmesi amaçlanacaktır."

Mehmet Bitmez